Μνημεία & Μουσεία

Στην κορυφή του βραχώδους λόφου με την ονομασία «Παλιόκαστρο» ή «Κάστρο Αδριανού» ανατολικά του χωριού του Αγίου Αδριανού, κατασκευάστηκε στο τέλος του 4^ου αιώνα π.Χ. ένα μικρό οχυρό. Η εγκατάσταση ανήκει σε ένα δίκτυο οχυρώσεων της ελληνιστικής περιόδου, το οποίο είχε υπό τον έλεγχό του την χερσαία οδό που συνέδεε την πόλη του Άργους με την Επιδαυρία.  

Στο νότιο άκρο του οικισμού βρίσκεται ο φραγκοβυζαντινός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου, ένα από τα σπουδαιότερα μεσαιωνικά μνημεία του ελλαδικού χώρου. Το ζήτημα της ίδρυσης και χρονολόγησής του βρίσκεται εδώ και δεκαετίες στο επίκεντρο της αρχαιολογικής έρευνας.

Πρόκειται για πυργόσπιτο, σχεδόν ορθογωνικής κάτοψης. Αποτελούνταν από τρεις στάθμες (ισόγειο, 1ος και 2ος όροφος). Η στέγασή του γινόταν με τετράριχτη κεραμοσκεπή στέγη.

Η βραχώδης απόληξη της χερσονήσου του Ναυπλίου, που σήμερα φέρει το όνομα Ακροναυπλία, έχει μέγιστο μήκος 800 μ, ύψος 85 μ. και πλάτος περίπου 250 μ. Στη χερσόνησο αυτή, υψώνεται το ομώνυμο Κάστρο. Στο χώρο βρέθηκαν κατάλοιπα ανθρώπινης κατοίκησης από όλες τις ιστορικές περιόδους. Στο πλαίσιο υλοποίησης έργου ΕΣΠΑ, χρονικής περιόδου 2011-2015, με τίτλο «Ανάδειξη του Κάστρου Ακροναυπλίας στο Ναύπλιο, Δ. Ναυπλίου, Π.Ε. Αργολίδας», πραγματοποιήθηκαν από την 25η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, σήμερα Εφορεία Αρχαιοτήτων Αργολίδας, εργασίες αποκάλυψης, καθαρισμού, τεκμηρίωσης, προστασίας και ανάδειξης μνημείων.

Η περιοχή της Αλέας (Μπουγιάτι) απέχει 74 χλμ. δυτικά από το Άργος. Στην αρχαιότητα η Αλέα ήταν μία αρκαδική πόλη με οικιστή τον Άλεο, γιο του Αφείδαντα. Η πολύ καλά οχυρωμένη ακρόπολη χτισμένη με ασβεστολιθικούς ογκόλιθους καταλαμβάνει το πλάτωμα του λόφου με την ονομασία Τάπια ή Γουλά.

Στα νοτιοδυτικά της Ερμιόνης. κοντά στο σημερινό Πορτοχέλι, ιδρύθηκε στα τέλη του 7^ου αιώνα π.Χ. η αρχαία πόλη των Αλιέων. Η μεγάλη ακμή της προσδιορίζεται από τον 6^ο έως τον 4^ο αιώνα π.Χ. Μετά την καταστροφή της Τίρυνθας από τους Αργείους, περί τα 460 π.Χ., εγκαταστάθηκαν εδώ πολλοί Τιρύνθιοι εξόριστοι, γεγονός που επιβεβαιώνεται από τα νομίσματα της πόλης των Αλιέων που φέρουν την επιγραφή «Τιρυνθίων» και χρονολογούνται από τα τέλη του 5^ου ως τις αρχές του 3^ου αιώνα π.Χ.

Η εκκλησία, που είναι γνωστή ως «Αγία Σωτήρα», βρίσκεται σε κατάφυτη περιοχή του αργολικού κάμπου, στο δρόμο από το Χώνικα (σημ. Νέο Ηραίο) προς το Ανυφί.

Η Παλαιά Μονή Ταλαντίου βρίσκεται στα νοτιοανατολικά του Αραχναίου και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της περιοχής. Το καθολικό θα ήταν αφιερωμένο στους Ταξιάρχες, την Παναγία και τον άγιο Βλάσιο, ενώ το παρεκκλήσι στην αγία Μαρίνα.

Το Ηραίο, ιερό της θεάς Ήρας, πολιούχου της πόλης-κράτους του Άργους, ήταν το επίσημο θρησκευτικό της κέντρο, παρόλο που βρίσκεται σε απόσταση 8 χιλιομέτρων από αυτήν. Στον ελληνικό χώρο υπάρχουν αρκετές ανάλογες περιπτώσεις, όπως π.χ. το Ασκληπιείο της Επιδαύρου, στις οποίες οι πόλεις-κράτη προσεταιρίστηκαν μετά την ίδρυσή τους τα παλαιότερα ιερά.

Ο λόφος του Προφήτη Ηλία, η λεγόμενη Ασπίς, κατοικήθηκε για πρώτη φορά στα τέλη της Νεολιθικής εποχής (3.500 π.Χ.).

Το Βυζαντινό Μουσείο Αργολίδας στεγάζεται σε ένα ιστορικό διατηρητέο συγκρότημα της πόλης του Άργους, που έχει μείνει γνωστό ως «Στρατώνες Καποδίστρια». Κύριος στόχος του μουσείου είναι η παρουσίαση αντιπροσωπευτικών πτυχών της βυζαντινής Αργολίδας μέσα από άγνωστα στο κοινό εκθέματα, καθώς και η δημιουργία μιας εστίας πολιτισμού στο Άργος και την ευρύτερη περιοχή της Αργολίδας, που θα παρέχει υψηλής ποιότητας υπηρεσίες στους πολίτες και επισκέπτες του.

Στις νοτιοανατολικές υπώρειες του λόφου της Λάρισας ιδρύθηκε κατά τους Ελληνιστικούς χρόνους (300-250 π.Χ.) το Θέατρο. Με χωρητικότητα 20.000 περίπου θεατών αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα αρχαία θέατρα στον ελλαδικό χώρο. Στη μακρόχρονη χρήση του φιλοξένησε τους μουσικούς και δραματικούς αγώνες των Νεμέων, καθώς και αγώνες προς τιμήν της Ήρας. Στα Ρωμαϊκά χρόνια πρέπει να καθιερώθηκαν και αγώνες προς τιμήν του αυτοκράτορα.

Οι Θέρμες του Άργους ανήκουν στα δημόσια λουτρικά συγκροτήματα μνημειακής κλίμακας των ρωμαϊκών χρόνων που αποτελούσαν χώρο συνάντησης, κοινωνικής συναναστροφής, άσκησης και αναψυχής των πολιτών. Η πολυτέλειά τους μαρτυρείται από τα περίτεχνα ψηφιδωτά και τα μαρμάρινα δάπεδα αλλά κυρίως από το μεγάλο αριθμό αγαλμάτων που είχαν στηθεί στις κόγχες των αιθουσών και απεικόνιζαν θεούς και ήρωες.

Στα βόρεια του αρχαίου θεάτρου υπάρχει ένα εντυπωσιακό άνδηρο, διαστάσεων 35Χ21 μ., που έχει λαξευτεί στο βράχο της Λάρισας. Προς την πλευρά της πόλης οριοθετείται από ισχυρό πολυγωνικό ανάλημμα με κεντρική κλίμακα. Στα ενεπίγραφα ανάγλυφα που κοσμούν το ανάλημμα εικονίζονται οι Επιτελίδες, χθόνιες θεότητες που σχετίζονται με την απονομή δικαιοσύνης (τιμωρία εγκληματικών πράξεων). Η σύνδεση τους με τη λατρεία των Σεμνών Θεών στον αθηναϊκό Άρειο Πάγο, οδήγησε τους μελετητές να αναγνωρίσουν στο χώρο αυτό το Κριτήριο.

Η ιστορία των οχυρώσεων στο λόφο της Λάρισας ξεκινά από τους προϊστορικούς χρόνους και φτάνει έως και την περίοδο της ελληνικής επανάστασης του 1821. Ακολουθώντας τη μακραίωνη ιστορία της πόλης του Άργους, από την Προϊστορική Εποχή, αποτελούσε ανέκαθεν οχυρό παρατηρητήριο και ύστατη γραμμή άμυνας της πόλης.