ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ & ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΔΑΥΡΙΑΣ
Η διαδρομή ξεκινάει με την είσοδο στο Δήμο Επιδαύρου από τον δρόμο Κορίνθου-Επιδαύρου, με πρώτη στάση το μεσαιωνικό φρούριο της Πιάδας. Το επόμενο σημείο ενδιαφέροντος, με μια μικρή παράκαμψη από τον κεντρικό δικό άξονα σε χωμάτινο δρόμο είναι ο ναός Πολεμάρχα. Η διαδρομή συνεχίζει στην κατεύθυνση προς την Παλαιά Επίδαυρο με επίσκεψη, μέσα στον οικισμό, στο Μυκηναϊκό Νεκροταφείο και το Θέατρο της Αρχαίας Πόλης της Επιδαύρου (γνωστό και ως «Μικρό Θέατρο της Επιδαύρου»). Έπειτα, προς τον αρχαιολογικό χώρο της Επιδαύρου με προορισμό τον οργανωμένο αρχαιολογικό χώρο του Ασκληπιείου και κύρια σημεία ενδιαφέροντος το Αρχαιολογικό Μουσείο, το Αρχαίο Θέατρο και τον περιβάλλοντα αρχαιολογικό χώρο. Σε μικρή απόσταση (με το αυτοκίνητο) ενδιαφέρον παρουσιάζει το Ιερό του Απόλλωνος Μαλεάτα. Στην πορεία προς το Λυγουριό ο επισκέπτης μπορεί να δει τους εκκλησιαστικούς ναούς της περιοχής (Ι. Ναός Αγ. Ιωάννη Θεολόγου και Ι. Ναός Αγ. Ιωάννη Ελεήμονα) καθώς και την «Πυραμίδα» του Λυγουριού. Η διαδρομή ολοκληρώνεται ακολουθώντας το παλιό οδικό δίκτυο, στην κατεύθυνση προς Ναύπλιο, όπου ο επισκέπτης μπορεί να δει – με μία μικρή παράκαμψη προς το Μετόχι - την Ακρόπολη της Καζάρμας, και, επιστρέφοντας στην κεντρική διαδρομή, το Θολωτό Τάφο της Καζάρμας και τη Μυκηναϊκή Γέφυρα.
Eκτιμώμενη διάρκεια διαδρομής: 2 ημέρες
(Σημ: Η αναφερόμενη διάρκεια των προτεινόμενων διαδρομών καθορίζεται από το χρόνο παραμονής στους οργανωμένους αρχαιολογικούς χώρους που αυτές περιλαμβάνουν, λόγω των συγκεκριμένων ωραρίων λειτουργίας τους.)
Το φρούριο βρίσκεται στην κορυφή βραχώδους υψώματος, επάνω από τον οικισμό της Πιάδας (σημ. Νέας Επιδαύρου). Η θέση του φρουρίου είναι στρατηγικής σημασίας καθώς την καθιστούσε αθέατη από την θάλασσα από την οποία απέχει ελάχιστα. Η επιλογή της θέσης εξυπηρετούσε την προστασία του οικισμού από τους πειρατές.
Κοντά στον οικισμό της Νέας Επιδαύρου, σε μια ερημική παραλία με πεύκα και ελαιόδεντρα, βρίσκεται η διαλυμένη μονή της Πολεμάρχας. Ιδρυτής της μονής υπήρξε ένας μοναχός που ονομαζόταν Αντώνιος. Εκεί τον ακολούθησαν δυο νεότεροι μοναχοί, ο Νήφων (μετέπειτα Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως) και ο Ιωσήφ. Σύμφωνα με την παράδοση, μόνοι τους έφτιαξαν τον πρώτο πυρήνα της μονής γύρω στο 1400. Η μονή έφτασε σε ακμή τις επόμενες δεκαετίες με τη βοήθεια του Πατριάρχη Νήφωνα, οι αλλεπάλληλες όμως πειρατικές επιδρομές ανάγκασαν τους μοναχούς να εγκαταλείψουν την Πολεμάρχα και να αποσυρθούν στη μονή Καλαμίου, στην ενδοχώρα της Επιδαυρίας. Έκτοτε η μονή δεν ξαναλειτούργησε.
Δυτικά του σύγχρονου οικισμού της Παλαιάς Επιδαύρου, στην ανατολική, απότομη πλαγιά του υψώματος «Καταράχι», στη θέση «Νέρα», είχε εντοπιστεί και μερικώς ανασκαφεί από τα τέλη του 19ου αιώνα νεκροταφείο μυκηναϊκών χρόνων. Νέα στοιχεία έρχονται στο φως τα τελευταία χρόνια μετά από ανασκαφές σωστικού χαρακτήρα. Το νεκροταφείο ήταν οργανωμένο σε συστάδες θαλαμωτών τάφων, λαξευμένων στο φυσικό βράχο της περιοχής.
Το πιο σπουδαίο Ασκληπιείο της αρχαιότητας, με οικουμενική φήμη αναπτύχθηκε στη γη της Επιδαυρίας. Όλα τα άλλα Ασκληπιεία της Ελλάδας αλλά και της Μεσογείου από τη Ρώμη ως την Ανατολή παρουσιάζονται ως εξαρτημένα από το σεβάσμιο Ιερό της Επιδαύρου και ιατρικό κέντρο, όπου για πρώτη φορά ο Ασκληπιός, έστω και όψιμα, τιμήθηκε ως θεός. Η μακραίωνη υπάρξη του, κυρίως όμως ο χαρακτήρας της λατρείας του δίνει την ερμηνεία της ανάπτυξής του αφενός ως επίσημο ιερό της Πόλης-Κράτους της Επιδαύρου, παρόλο που απείχε 8 χιλιόμετρα από αυτήν, αφετέρου σε οικουμενικό κέντρο με τεράστια φήμη.
Στο μικρό Αρχαιολογικό Μουσείο της Επιδαύρου που βρίσκεται στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου του Ασκληπιείου είναι εκτεθειμένα πολλά από τα κινητά ευρήματα που αποκαλύφθηκαν στο χώρο. Θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό, επειδή στα εκθέματά του περιλαμβάνονται πολλά τμήματα αρχιτεκτονικών μελών από τις ανωδομές των πιο σημαντικών οικοδομημάτων του ιερού.
Το Ιερό του Απόλλωνος Μαλεάτα κατέχει τη βόρεια πλαγιά του ανατολικότερου υψώματος του Κυνόρτιου όρους. Σε χρόνους πολύ παλιούς, δίπλα στις πηγές των άφθονων νερών γεννήθηκε η λατρεία που αργότερα συνεχίστηκε και άνθισε στο Ασκληπιείο, στην κοιλάδα που απλώνεται κάτω από τους δυτικούς πρόποδες του όρους, όπου έχει λαξευτεί το Θέατρο.
Ο ναός βρίσκεται νοτίως του δρόμου που οδηγεί προς τη Νέα Επίδαυρο και χρονολογείται στο β΄ μισό του 11ου ή στις αρχές του 12ου αι. Ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο του απλού δίστυλου σταυροειδούς εγγεγραμμένου με τρεις τρίπλευρες αψίδες στα ανατολικά.
Σε κεντρικό σημείο του οικισμού βρίσκεται η σημαντική βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονα. Ο ναός ακολουθεί τον αρχιτεκτονικό τύπο του απλού δικιόνιου σταυροειδούς εγγεγραμμένου με μία τρίπλευρή αψίδα εξέχουσα ανατολικά και νάρθηκα στα δυτικά. Μαΐστορας του ναού ήταν ο Θεοφύλακτος από την Κέα, που μας είναι γνωστός από σπάνια εγχάρακτη επίκληση στην εξωτερική πλευρά της βόρειας θύρας.
Η Ακρόπολη της Καζάρμας βρίσκεται σε ύψωμα κοντά στο χωριό Αρκαδικό. Η θέση του κάστρου είναι σημαντική, γιατί αποτελούσε το κυριότερο πέρασμα από την αργολική πεδιάδα προς την περιοχή της Επιδαυρίας.
Ο θολωτός τάφος της Καζάρμας βρίσκεται στη νότια πλαγιά του ομώνυμου λόφου στην ενδοχώρα, ανατολικά της αργολικής πεδιάδας. Η στρατηγική θέση του τάφου κοντά στο μυκηναϊκό δρόμο που οδηγούσε στην ανατολική ακτή της Αργολίδας, η μνημειακή του κατασκευή και το επίπεδο πλούτου που αντιπροσωπεύουν τα πολύτιμα και εξωτικού χαρακτήρα κτερίσματα, παραπέμπουν σε μια τοπική, περιφερειακή ηγεμονία του 15ου αι. π.Χ.
