Μονή Παναγίας Πολεμάρχας, Επίδαυρος

Κοντά στον οικισμό της Νέας Επιδαύρου, σε μια ερημική παραλία με πεύκα και ελαιόδεντρα, βρίσκεται η διαλυμένη μονή της Πολεμάρχας. Ιδρυτής της μονής υπήρξε ένας μοναχός που ονομαζόταν Αντώνιος. Ο Αντώνιος, που ήταν μοναχός στη μονή Αγνούντας, επιθυμώντας να απομονωθεί από τους συνασκητές του, εγκαταστάθηκε στην ερημική παραλία της Πολεμάρχας. Εκεί τον ακολούθησαν δυο νεότεροι μοναχοί, ο Νήφων (μετέπειτα Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως) και ο Ιωσήφ. Σύμφωνα με την παράδοση, μόνοι τους έφτιαξαν τον πρώτο πυρήνα της μονής γύρω στο 1400. Η μονή έφτασε σε ακμή τις επόμενες δεκαετίες με τη βοήθεια του Πατριάρχη Νήφωνα, οι αλλεπάλληλες όμως πειρατικές επιδρομές ανάγκασαν τους μοναχούς να εγκαταλείψουν την Πολεμάρχα και να αποσυρθούν στη μονή Καλαμίου, στην ενδοχώρα της Επιδαυρίας. Έκτοτε η μονή δεν ξαναλειτούργησε.

Σήμερα από το συγκρότημα σώζεται το καθολικό, αλλά και αρκετά κελλιά και προσκτίσματα. Το καθολικό είναι χτισμένο στον τύπο της τρίκλιτης, καμαροσκέπαστης βασιλικής με δίρριχτη κεραμοσκεπή στέγη. Τα κλίτη χωρίζονται με χαμηλές τοξοστοιχίες που βαίνουν σε πεσσούς και φέρουν πεταλόσχημες καμάρες που ενισχύονται κατά διαστήματα από σφενδόνια κατασκευασμένα από κομμένους ασβεστόλιθους και πωρόλιθους. Στα ανατολικά φέρει μια ημικυκλική αψίδα, δυσανάλογα μικρή σε σχέση με το μέγεθος του ναού.

Ιδιαίτερη προσοχή έχει δοθεί στην κατασκευή των θόλων, ενώ η υπόλοιπη τοιχοποιία είναι κατασκευασμένη από αργούς λίθους. Στο εσωτερικό δεν φέρει επιχρίσματα, ούτε τοιχογραφίες.