ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ & ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΡΓΟΥΣ
Η διαδρομή ξεκινάει από τις Μυκήνες, με επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μυκηνών, στον αρχαιολογικό χώρο (Ακρόπολη Μυκηνών) και στο Θησαυρό του Ατρέως. Η διαδρομή συνεχίζει στον Αρχαιολογικό Χώρο Ηραίου Άργους και κατόπιν στην πόλη του Άργους με αφετηρία τα Μουσεία της (Αρχαιολογικό και Βυζαντινό Μουσείο Αργολίδας). Προτείνεται η επίσκεψη στην πόλη να συνεχίσει στο Αρχαίο Θέατρο και τον ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο που περιλαμβάνει τα εξής σημαντικά μνημεία: Θέρμες, Αδριάνειο Υδραγωγείο – Κριτήριο, Ρωμαϊκή Αγορά. Στη συνέχεια επίσκεψη στο λόφο της Ασπίδας, στον προϊστορικό (μεσοελλαδικό) οικισμό και τα μνημεία των Ιερών του Απόλλωνος Δειραδιώτη και της Αθηνάς Οξυδερκούς. Η πορεία συνεχίζεται στο Κάστρο της Λάρισας. Επόμενη στάση το Κεφαλάρι, για τις πηγές του Κεφαλαρίου και το προϊστορικό σπήλαιο και στη συνέχεια στο Ελληνικό για την «Πυραμίδα» του Ελληνικού. Η διαδρομή ολοκληρώνεται με την επίσκεψη στο δημοτικό διαμέρισμα των Μύλων, στον οργανωμένο αρχαιολογικό χώρο της Λέρνας (Οικία Κεράμων και Οχυρωματικός Περίβολος), στο Φρούριο των Μύλων (χωμάτινη διαδρομή) και στον Πύργο Βασιλοπούλου (χωμάτινη διαδρομή).
Eκτιμώμενη διάρκεια διαδρομής: 2 ημέρες
(Σημ: Η αναφερόμενη διάρκεια της προτεινόμενης διαδρομής καθορίζεται από το χρόνο παραμονής στους οργανωμένους αρχαιολογικούς χώρους που αυτές περιλαμβάνουν, λόγω των συγκεκριμένων ωραρίων λειτουργίας τους.)
Η αναγκαιότητα ίδρυσης ενός νέου αρχαιολογικού μουσείου για την αποθήκευση και έκθεση των ευρημάτων των ανασκαφών ενός και πλέον αιώνα στις Μυκήνες είχε γίνει επιτακτική στις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν ο Γεώργιος Ε. Ο Μυλωνάς σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού επέλεξε τη σοφία που διέθετε τη θέση του στις βόρειες υπηρεσίες της Ακροπόλεως κάμπτοντας τις ενστάσεις των τοπικών εκπροσώπων που επιθυμούσαν την ίδρυση του νέου μουσείου στον παρακείμενο οικισμό.
Το Ηραίο, ιερό της θεάς Ήρας, πολιούχου της πόλης-κράτους του Άργους, ήταν το επίσημο θρησκευτικό της κέντρο, παρόλο που βρίσκεται σε απόσταση 8 χιλιομέτρων από αυτήν. Στον ελληνικό χώρο υπάρχουν αρκετές ανάλογες περιπτώσεις, όπως π.χ. το Ασκληπιείο της Επιδαύρου, στις οποίες οι πόλεις-κράτη προσεταιρίστηκαν μετά την ίδρυσή τους τα παλαιότερα ιερά.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο του Άργους στεγάζεται από τις αρχές τις δεκαετίας του 1960 σε κτηριακό συγκρότημα που αποτελείται από την ιστορική οικία του στρατηγού Δημητρίου Καλλέργη και ένα σύγχρονο κτήριο που προσαρτήθηκε σε αυτή, στη συμβολή των οδών Βασ. Όλγας και Καλλέργη.
Από το 2014 το Μουσείο παραμένει κλειστό για το κοινό, καθώς είναι σε εξέλιξη εργασίες κτηριακής αναβάθμισης και επανέκθεσης των συλλογών του, με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το Βυζαντινό Μουσείο Αργολίδας στεγάζεται σε ένα ιστορικό διατηρητέο συγκρότημα της πόλης του Άργους, που έχει μείνει γνωστό ως «Στρατώνες Καποδίστρια». Κύριος στόχος του μουσείου είναι η παρουσίαση αντιπροσωπευτικών πτυχών της βυζαντινής Αργολίδας μέσα από άγνωστα στο κοινό εκθέματα, καθώς και η δημιουργία μιας εστίας πολιτισμού στο Άργος και την ευρύτερη περιοχή της Αργολίδας, που θα παρέχει υψηλής ποιότητας υπηρεσίες στους πολίτες και επισκέπτες του.
Στις νοτιοανατολικές υπώρειες του λόφου της Λάρισας ιδρύθηκε κατά τους Ελληνιστικούς χρόνους (300-250 π.Χ.) το Θέατρο. Με χωρητικότητα 20.000 περίπου θεατών αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα αρχαία θέατρα στον ελλαδικό χώρο. Στη μακρόχρονη χρήση του φιλοξένησε τους μουσικούς και δραματικούς αγώνες των Νεμέων, καθώς και αγώνες προς τιμήν της Ήρας. Στα Ρωμαϊκά χρόνια πρέπει να καθιερώθηκαν και αγώνες προς τιμήν του αυτοκράτορα.
Οι Θέρμες του Άργους ανήκουν στα δημόσια λουτρικά συγκροτήματα μνημειακής κλίμακας των ρωμαϊκών χρόνων που αποτελούσαν χώρο συνάντησης, κοινωνικής συναναστροφής, άσκησης και αναψυχής των πολιτών. Η πολυτέλειά τους μαρτυρείται από τα περίτεχνα ψηφιδωτά και τα μαρμάρινα δάπεδα αλλά κυρίως από το μεγάλο αριθμό αγαλμάτων που είχαν στηθεί στις κόγχες των αιθουσών και απεικόνιζαν θεούς και ήρωες.
Στα βόρεια του αρχαίου θεάτρου υπάρχει ένα εντυπωσιακό άνδηρο, διαστάσεων 35Χ21 μ., που έχει λαξευτεί στο βράχο της Λάρισας. Προς την πλευρά της πόλης οριοθετείται από ισχυρό πολυγωνικό ανάλημμα με κεντρική κλίμακα. Στα ενεπίγραφα ανάγλυφα που κοσμούν το ανάλημμα εικονίζονται οι Επιτελίδες, χθόνιες θεότητες που σχετίζονται με την απονομή δικαιοσύνης (τιμωρία εγκληματικών πράξεων). Η σύνδεση τους με τη λατρεία των Σεμνών Θεών στον αθηναϊκό Άρειο Πάγο, οδήγησε τους μελετητές να αναγνωρίσουν στο χώρο αυτό το Κριτήριο.
Στην πεδινή έκταση στα ανατολικά του λόφου της Λάρισας ιδρύθηκε η Αγορά, το κέντρο της δημόσιας ζωής της πόλης του Άργους. Ο περιηγητής Παυσανίας που επισκέφθηκε την πόλη το 2ο αιώνα μ.Χ. περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια τα μνημεία και τα δημόσια κτήρια που κοσμούσαν το χώρο αυτό. Ένα τμήμα της αρχαίας Αγοράς ήρθε στο φως κατά τις ανασκαφές που διενεργεί η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή από το 1952 και οι οποίες συνεχίζονται μέχρι σήμερα σε συνεργασία με τη Δ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού.
Ο λόφος του Προφήτη Ηλία, η λεγόμενη Ασπίς, κατοικήθηκε για πρώτη φορά στα τέλη της Νεολιθικής εποχής (3.500 π.Χ.).
Στη δυτική πλαγιά του λόφου ιδρύθηκαν κατά τους ιστορικούς χρόνους, σε τέσσερα διαδοχικά άνδηρα, τα ιερά του Απόλλωνος Δειραδιώτου ή Πυθίου και της Αθηνάς Οξυδερκούς. Η αρχική χρήση του χώρου ανάγεται στον 8ο αιώνα π.Χ., οι βασικές διαμορφώσεις όμως έγιναν στους αρχαϊκούς, κλασικούς και ελληνιστικούς χρόνους (6ος έως 3ος αι. π.Χ.)
Η ιστορία των οχυρώσεων στο λόφο της Λάρισας ξεκινά από τους προϊστορικούς χρόνους και φτάνει έως και την περίοδο της ελληνικής επανάστασης του 1821. Ακολουθώντας τη μακραίωνη ιστορία της πόλης του Άργους, από την Προϊστορική Εποχή, αποτελούσε ανέκαθεν οχυρό παρατηρητήριο και ύστατη γραμμή άμυνας της πόλης.
Ο οικισμός της Λέρνας, στη δυτική πλευρά του Αργολικού Κόλπου, στο σημερινό χωριό των Μύλων, αποτελεί μία από τις σημαντικότερες θέσεις των προϊστορικών χρόνων στην Ελλάδα. Η χρήση του χώρου για 5.000 χρόνια περίπου, από τη Νεολιθική μέχρι και τη Μυκηναϊκή εποχή (6 η -1 η χιλιετία π.Χ.) σχημάτισε με τα αλλεπάλληλα στρώματα κατοίκησης ένα χαμηλό τεχνητό λόφο.
Το Φρούριο των Μύλων βρίσκεται στο νότιο όριο της αργολικής πεδιάδας κοντά στη θάλασσα, στο Ποντίνο λόφο. Έχει οπτική επαφή με το κάστρο της Λάρισας και την Ακροναυπλία και ελέγχει τον αργολικό κάμπο και την νότια είσοδο του αργολικού κόλπου. Το κάστρο βρίσκεται πίσω από τον οικισμό των Μύλων ο οποίος παλαιότερα ήταν γνωστός ως Κιβέρι. Ο σημερινός οικισμός Κιβέρι βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα νοτιότερα. Το κάστρο αποτελείται από ακρόπολη και εξωτερικό περίβολο. Συνολικά έχει έκταση 9,4 στρέμματα και περίμετρο 440 μέτρα. Η χάραξη της οχύρωσης είναι προσεγμένη και η κατασκευή επιμελής.
Ο πύργος βρίσκεται μεταξύ Μύλων και Κυβερίου, νότια του φρουρίου Κιβερίου, επάνω σε χαμηλό ύψωμα.Η προφορική παράδοση θέλει τον πύργο να ανήκε σε μια πριγκίπισσα που ζούσε εκεί παλιά. Ήταν δε τόσο όμορφη που, προκειμένου να μην την βλέπουν όταν θα πήγαινε στη θάλασσα, είχε κατασκευαστεί υπόγειο πέρασμα από την ακτή μέχρι τον πύργο.
