Εκπαιδευτικό βιωματικό πρόγραμμα «Τα ψηφιδωτά του κήπου»

Το πρόγραμμα μέσα από την αφήγηση, το παιχνίδι, την παρατήρηση και την εικαστική δημιουργία εισάγει τα παιδιά στο συναρπαστικό κόσμο της ανακάλυψης και της συλλογικής μνήμης. Εμπλουτίζει με μια πολιτιστική διάσταση τα μαθήματα του σχολείου, προσφέρει ευκαιρίες επαφής με πλευρές του πολιτισμού μας, προβληματίζει δημιουργικά και μας προκαλεί με γρίφους και δημιουργικές κατασκευές.

• Ηλικίες: 6 - 12 χρόνων,
• Διάρκεια: 90΄ λεπτά,
• Μετά από συνεννόηση το πρόγραμμα μπορεί να προσαρμοστεί και για τους μαθητές του Νηπιαγωγείου.

Περιγραφή προγράμματος: Η δράση αναπτύσσεται αρχικά μέσα από την παρατήρηση ψηφιδωτών παραστάσεων. Τα παιδιά εργάζονται χωρισμένα σε ομάδες, παρατηρούν και στη συνέχεια συζητούν για τα έργα που είδαν. Περιγράφουν τις μορφές, τα ρούχα, αναγνωρίζουν αντικείμενα, κάνουν συγκρίσεις ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν, μαθαίνουν λέξεις και όρους. Ανακαλύπτουν τη ιστορική διαδρομή του ψηφιδωτού, τα υλικά, τους ψηφοθέτες, τις τεχνικές και στη συνέχεια σχεδιάζουν τα δικά τους έργα.

Θεματικές περιοχές:

Ιστορία του ελληνικού πολιτισμού, ιστορία της τέχνης του ψηφιδωτού, τοπική πολιτιστική κληρονομιά.

Βασικοί στόχοι: Η επαφή με το ψηφιδωτό μέσα από την παρατήρηση, την έρευνα και τη ζωγραφική ανασύνθεση μιας παράστασης, από τα έργα που εκτίθενται στον κήπο του μουσείου. Η γνωριμία και η κατανόηση των όρων μουσείο, ψηφίδα, μάρμαρο, αρμός, απεικόνιση, σύνθεση, ψηφοθέτης, μοτίβα, κενά, γεμίσματα. Η σχεδίαση ψηφιδωτών έργων μέσα από την παρατήρηση και τον πειραματισμό.

Μεθοδολογικά εργαλεία: Ερωταποκρίσεις: απλές ερωτήσεις γνώσεων ή συνδυαστικές ερωτήσεις των συντονιστών σχετικές με το θέμα μας. Διάλογος: η συνέχεια των ερωταποκρίσεων με διάλογο μεταξύ των παιδιών. Μαιευτική  μέθοδος: μέσα από την παραπάνω διαδικασία τα παιδιά καταλήγουν στα επιθυμητά αποτελέσματα με στόχο την μελλοντική αξιοποίησή τους.

Βιωματικό εργαστήρι

Το εργαστήρι πραγματοποιείται στον κήπο του αρχαιολογικού Μουσείου Άργους. Σκοπός του είναι οι μαθητές να γνωρίσουν τον τρόπο με τον οποίο δημιουργούνται οι ψηφιδωτές παραστάσεις. Να εξασκηθούν στην παρατήρηση των αντικειμένων, να γνωρίσουν τη διαδικασία και τη χρησιμότητα της συντήρησής τους και να αντιληφθούν τον πολυδιάστατο ρόλο του μουσείου και την προσφορά του στη συλλογική μνήμη και την εκπαίδευση. Να αναπτύξουν την οξυδέρκεια, την προσοχή, τη δύναμη της αυτοσυγκέντρωσης, τη λεπτή κινητική δεξιότητα, τη δημιουργική επιμονή, την πρωτοβουλία και τη δημιουργική φαντασία.

Οι δράσεις του εργαστηρίου αποτελούνται από τρεις ενότητες.

Στην πρώτη ενότητα, ο συντονιστής συζητά και αναλύει με τους μικρούς επισκέπτες τις έννοιες: μουσείο, εύρημα, ανακάλυψη, συντήρηση, έκθεση καθώς και την ιστορία του ψηφιδωτού και της δημιουργίας του. Στη συνέχεια τα παιδιά παρατηρούν τις ψηφιδωτές παραστάσεις, συλλέγουν και καταγράφουν δεδομένα σε σχέση με τα υλικά, τα χρώματα και τη θεματολογία. Τα παιδιά συνομιλούν με τα αντικείμενα, προσφέροντας δυνατότητες πολλαπλότητας ερμηνειών. Μέσα από τη συνεργασία και τη σύμπραξη με τα άλλα παιδιά, την ανακάλυψη την ολόπλευρη συμμετοχή, την προσωπική ερμηνεία και τον προβληματισμό, τα παιδιά όχι μόνο παύουν να θεωρούν το μουσειακό χώρο ανιαρό και απρόσιτο, αλλά αρχίζουν να εξοικειώνονται  με αυτόν, αποκτώντας μια θετική εικόνα για το μουσείο.

Στη δεύτερη ενότητα γίνεται η διερεύνηση των θεμάτων και των απεικονίσεων που εντοπίστηκαν και κέντρισαν το ενδιαφέρον των παιδιών. Με αφορμή τις παρατηρήσεις τους γίνεται συζήτηση για τις απεικονίσεις των συγκεκριμένων προσωποποιήσεων, που είναι οι "Εποχές του Χρόνου" και οι "Δώδεκα Μήνες", για το πως αυτές αποδίδονται, πως έχουν διατηρηθεί και πως παρουσιάζονται.

Στην τρίτη ενότητα τα παιδιά αφού έχουν επιλέξει το θέμα που θα αναπαραστήσουν, πειραματίζονται με τη ζωγραφική απόδοσή του. Σχεδιάζουν, επιλέγουν χρώματα, συμπληρώνουν και δημιουργούν το δικό τους έργο. Εναλλακτικά, εμπνέονται από τις ψηφιδωτές παραστάσεις και συνθέτουν ένα δικό τους θέμα.